Trà hoa vàng: Tinh hoa núi rừng, con đường thoát nghèo của người dân Ba Chẽ

Trà hoa vàng tại huyện miền núi Ba Chẽ là loại cây mọc tự nhiên trong rừng từ nhiều năm. Trước đây bà con đào cả cây về bán cho các thương lái với giá khoảng 1,5 - 2 triệu đồng/cây. Tuy nhiên, vì khai thác quá nhiều nên cây trà hoa vàng tự nhiên cứ ngày một ít đi. Theo các nhà nghiên cứu, trà hoa vàng Ba Chẽ là dược liệu quý cho sức khỏe với những tác dụng cho cơ thể như: giảm lượng đường trong máu, giải độc gan và thận; giảm hàm lượng lipid trong huyết thanh, giảm lượng cholesterol xấu; có thể giúp hạ huyết áp, ức chế sự tụ tập của tiểu cầu, chống sự hình thành huyết khối gây tắc nghẽn mạch máu.

Nhận thấy giá trị của trà hoa vàng, người dân đã dần bắt đầu trồng, khôi phục và bảo tồn giống cây này. Năm 2010 bà con đồng bào trên địa bàn đã bắt đầu trồng thành vùng tập trung. Đến nay, toàn tại địa phương có khoảng trên 300 ha diện tích trồng cây dược liệu, trong đó trà hoa vàng khoảng 160 ha; trong đó có 100 ha đã cho thu hoạch. 

Từ lá, búp non và hoa trà đều có công dụng, riêng lá trà có thể hái bất kỳ mùa nào trong năm mà không ảnh hưởng tới chất lượng. Vụ thu hoạch trà hoa vàng bắt đầu từ tháng 12 kéo dài đến tháng 3 năm sau. Khoảng thời gian từ 6 giờ sáng là thời điểm vàng trong ngày để ngắt được những nụ trà chất lượng, bán được giá cao.

Sản phẩm Trà hoa vàng Ba Chẽ được trồng, chăm sóc, chế biến, nhân giống đảm bảo các tiêu chuẩn khắt khe. Quá trình sơ chế, chế biến đạt tiêu chuẩn hệ thống quản lý chất lượng tiến tiến HACCP và ISO 9001:2015, với công nghệ sấy thăng hoa giúp giữ nguyên được hương vị thuần khiết và nhiều dưỡng chất quý giá vốn có của trà hoa vàng.

Hiện nay các sản phẩm từ trà hoa vàng chủ yếu là các loại bông hoa trà khô đóng hộp, trà túi lọc…hoặc trà tươi. Bông trà tươi loại 1 có giá bán từ 500.000 - 600.000 đồng/kg, dạng khô có giá từ 12-15 triệu đồng/kg. Từ loại cây mọc tự nhiên trong rừng, đến nay trà hoa vàng Ba Chẽ đã trở thành sản phẩm OCOP nổi tiếng cả nước và được trồng tập trung ở các xã Đồn Đạc, Đạp Thanh, Thanh Lâm, Thanh Sơn, Nam Sơn và Lương Mông, nơi chủ yếu là đồng bào dân tộc thiểu số sinh sống.

Đại diện lãnh đạo địa phương cho biết, với giá trị kinh tế của cây trà hoa vàng cùng với sự hỗ trợ từ chương trình xây dựng nông thôn mới, nhân dân các dân tộc trên địa bàn đã trồng tập trung giống cây này. Sau hơn 10 năm được phát triển, trà hoa vàng đã mang lại đời sống kinh tế ổn định cho các hộ dân tham gia trồng. Nếu như năm 2015, thu nhập bình quân đầu người là 17,5 triệu đồng thì đến năm 2022 đã đạt 55 triệu, tăng trên 37 triệu đồng. Có thể thấy, với giá bán cao và ổn định, loài hoa được ví như vàng giúp đồng bào dân tộc nơi đây không chỉ thoát nghèo mà còn vươn lên làm giàu trên mảnh đất quê hương.